Cənub Qaz Dəhlizi (“CQD”) layihəsinin rəsmi açılış mərasimi bu gün, 29 may 2018-ci il tarixində Bakı şəhəri yaxınlığında yerləşən Səngəçal terminalında baş tutmuşdur.

Tədbirdə iştirak edən Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyev, simvolik kranı açaraq ilk kommersiya qazının gələn ay Azərbaycan və Gürcüstandan keçərək Türkiyəyə nəqlini nəzərdə tutan CQD dəyər zəncirinin rəsmi açılışını həyata keçirdi.

Cənab prezident layihəyə siyasi və iqtisadi dəstəyinə görə Türkiyə, Gürcüstan, ABŞ, Birləşmiş Krallıq və Avropa Birliyinə, həmçinin, layihənin həyata keçirilməsində layihə iştirakçılarına göstərdiyi maliyyə dəstəyinə görə banklara öz təşəkkürünü bildirdi.

Şahdəniz konsorsiumu adından çıxış edən “BP Group Upstream”in baş icraçısı Bernard Luney layihənin bütün maraqlı tərəflər üçün əhəmiyyətini, eyni zamanda Şahdəniz konsorsiumunun layihəni uğurla həyata keçirdiyini vurğulayaraq, Azərbaycan Respublikası prezidentinin, Azərbaycan Respublikası hökumətinin və SOCAR-ın layihəyə davamlı dəstəyini xüsusi olaraq qeyd etmişdir.

CQD layihəsinin əsas məqsədi Şahdəniz qaz-kondensat yatağının tammiqyaslı işlənməsi (Şahdəniz 2) və təbii qazın genişləndirilmiş Cənubi Qafqaz Boru Kəməri, həmçinin yeni tikilən TANAP və TAP boru kəmərləri vasitəsilə Türkiyə və Сənubi Avropaya nəqlini təmin etməkdir. CQD layihəsinin növbəti mərhələsi olan TANAP-ın açılışı 12 iyun 2018-ci il tarixində Türkiyədə Əskişəhərdə baş tutacaqdır.

Azərbaycan Respublikasının CQD layihəsində olan iştirak paylarını saxlayan və idarə edən müəssisə “Cənub Qaz Dəhlizi” QSC-dir (“CQD QSC”). CQD QSC Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Şahdəniz qaz-kondensat yatağının istismarının ikinci mərhələsi və Cənub Qaz Dəhlizinin yaradılmasına dair digər layihələrlə bağlı bəzi tədbirlər haqqında” 25 fevral 2014-cü il tarixli sərəncamı əsasında yaradılmışdır. CQD QSC-nin səhmlərinin 51%-i dövlət mülkiyyətində olmaqla İqtisadiyyat Nazirliyinə, 49%-i isə SOCAR-a məxsusdur.

Cari ilin 22 dekabr tarixində “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağının işlənməsi (Şahdəniz) layihəsinin dəstəklənməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının dövlət zəmanəti, habelə Asiya İnkişaf Bankı (AİB) zəmanəti ilə 524.5 milyon ABŞ dolları məbləğində sindikatlaşdırılmış kreditin “Cənub Qaz Dəhlizi” QSC-yə (CQD) ayrılmasına dair kredit və zəmanət müqavilələri imzalanmışdır.

Qeyd olunan kredit müqaviləsinə dair zəmanət müqaviləsini Azərbaycan Dövləti adından maliyyə naziri Samir Şərifov, kredit müqaviləsini isə CQD-nin Baş direktoru Əfqan İsayev imzalamışdır.

Xatırladaq ki, cari ilin may ayında AİB tərəfindən dövlət zəmanəti əsasında 15 il müddətinə 500 milyon ABŞ dolları məbləğində birbaşa kredit ayrılmışdır.

1966-cı ildə yaradılan AİB-in 67 ölkə-üzvü var. Azərbaycan AİB-a 1999-cu il dekabrın 22-də üzv qəbul olunub. Azərbaycan Respublikası bankın Rəhbərlər Şurasının 2015-ci ildə keçirilən 48-ci illik toplantısına ev sahibliyi edib.

CQD-nin Baş direktoru Əfqan İsayev Cənub Qaz Dəhlizi layihələrinin Azərbaycanın uzunmüddətli, uğurlu və dayanaqlı inkişafını təmin edəcəyini bildirərək, bu istiqamətdə görülmüş işlər barədə məlumat vermişdir: “Artıq Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinə Beynəlxalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı və Asiya İnkişaf Bankı (birbaşa kredit vasitəsilə) qismində aparıcı beynəlxalq maliyyə qurumları tərəfindən dəstək göstərilmişdir. Cəmiyyət tərəfindən Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi üzrə (mövcud Şahdəniz 1 və Cənubi Qafqaz Boru Kəməri layihələri daxil olmaqla) 2020-ci ilə kimi (daxil olmaqla) ümumi tələb olunan təqribən 11.5 milyard ABŞ dolları məbləğində vəsaitdən indiyədək 8.4 milyard ABŞ dolları hissəsi, yəni təqribən 73 faizi icra edilib. Bundan cari ilin əvvəlindən bu günədək 2.3 milyard ABŞ dolları məbləğində investisiya qoyulub. Layihə çərçivəsində “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağının istismarının ikinci mərhələsinin işlənməsi üzrə görüləcək işlərin (ilk qazın hasilatına dair) 98.5 faizi, Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin genişləndirilməsi (CQBKG) üzrə ilk qazın ötürülməsinə dair işlərin 99.2 faizi yerinə yetirilmişdir, TANAP-ın inşası üzrə işlərin 87.4 faizi, Trans-Adriatik Boru Kəmərinin (TAP) inşası üzrə isə işlərin 60.8 faizi icra edilib. İnşaat işləri uğurla davam etdirilir”.

Qeyd etmək lazımdır ki, Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin məqsədi “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağının istismarının ikinci mərhələsinin işlənməsi, bu zaman hasil ediləcək təbii qazın genişləndiriləcək Cənubi Qafqaz Qaz Boru Kəməri və yeni tikiləcək TANAP və TAP vasitəsi ilə Türkiyə və Cənubi Avropa ixracını təmin etməkdir.

“Cənub Qaz Dəhlizi” QSC Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Şahdəniz qaz-kondensat yatağının istismarının ikinci mərhələsi və Cənub Qaz Dəhlizinin yaradılmasına dair digər layihələrlə bağlı bəzi tədbirlər haqqında” 25 fevral 2014-cü il tarixli, 287 nömrəli Sərəncamı əsasında yaradılmış və səhmlərinin 51%-i dövlət mülkiyyəti olmaqla İqtisadiyyat Nazirliyinə, 49%-i isə SOCAR-a məxsus olan qapalı səhmdar cəmiyyətidir.

Cari ilin 20 oktyabr tarixində “Cənub Qaz Dəhlizi” QSC (CQD) və Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) arasında TANAP layihəsinin maliyyələşdirilməsi üçün 500 milyon ABŞ dolları məbləğində kreditin ayrılmasına dair müqavilə imzalanmışdır.

Qeyd olunan sazişi CQD-nin Baş direktoru Əfqan İsayev və AYİB-in enerji və təbii sərvətlər bölməsinin Rusiya, Qafqaz, Mərkəzi Asiya üzrə direktoru xanım Aida Sitdikova, kredit müqaviləsinə dair zəmanət əqdini isə Azərbaycan Dövləti adından maliyyə naziri Samir Şərifov və xanım Aida Sitdikova imzalamışdır.

Qeyd etmək lazımdır ki, daha öncə, 18 oktyabr 2017-ci il tarixində CQD TANAP layihəsinin maliyyələşdirilməsi üçün dövlət zəmanəti əsasında 500 milyon ABŞ dolları məbləğində kreditin ayrılmasına dair Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının Direktorlar Şurası müsbət qərar qəbul etmişdir.

CQD-nin Baş direktoru Əfqan İsayev Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin Azərbaycan qazının qlobal enerji bazarlarına çıxışına xidmət edəcəyini və milli iqtisadiyyatın inkişafına öz əhəmiyyətli töhfəsini verəcəyini bildirərək, bu istiqamətdə görülmüş işlər barədə məlumat vermişdir: “Artıq Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinə Beynəlxalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankı və Asiya İnkişaf Bankı qismində aparıcı beynəlxalq maliyyə qurumları tərəfindən dəstək göstərilmişdir. Cəmiyyət tərəfindən Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi üzrə (mövcud Şahdəniz 1 və Cənubi Qafqaz Boru Kəməri layihələri daxil olmaqla) 2020-ci ilə kimi (daxil olmaqla) ümumi tələb olunan təqribən 11.8 milyard ABŞ dolları məbləğində vəsaitdən indiyədək 7.8 milyard ABŞ dolları hissəsi, yəni təqribən 66 faizi icra edilib. Bundan cari ilin əvvəlindən bu günədək 1.9 milyard ABŞ dolları məbləğində investisiya qoyulub. Layihə çərçivəsində “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağının istismarının ikinci mərhələsinin işlənməsi üzrə görüləcək işlərin (ilk qazın hasilatına dair) 96 faizi, Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin genişləndirilməsi (CQBKG) üzrə ilk qazın ötürülməsinə dair işlərin 98 faizi yerinə yetirilmişdir, TANAP-ın inşası üzrə işlərin 82 faizi, Trans-Adriatik Boru Kəmərinin (TAP) inşası üzrə isə işlərin 53 faizi icra edilib. İnşaat işləri uğurla davam etdirilir”.

Qeyd etmək lazımdır ki, Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin məqsədi “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağının istismarının ikinci mərhələsinin işlənməsi, bu zaman hasil ediləcək təbii qazın genişləndiriləcək Cənubi Qafqaz Qaz Boru Kəməri və yeni tikiləcək TANAP və TAP vasitəsi ilə Türkiyə və Cənubi Avropa ixracını təmin etməkdir.

“Cənub Qaz Dəhlizi” QSC Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Şahdəniz qaz-kondensat yatağının istismarının ikinci mərhələsi və Cənub Qaz Dəhlizinin yaradılmasına dair digər layihələrlə bağlı bəzi tədbirlər haqqında” 25 fevral 2014-cü il tarixli, 287 nömrəli Sərəncamı əsasında yaradılmış və səhmlərinin 51%-i dövlət mülkiyyəti olmaqla İqtisadiyyat Nazirliyinə, 49%-i isə SOCAR-a məxsus olan qapalı səhmdar cəmiyyətidir.